Çocuklarda Ve Bebeklerde Kabızlık Neden Olur

Çocuklarda Ve Bebeklerde Kabızlık Neden Olur

Çocuklarda ve bebeklerde kabızlık belirtileri ve tedavisi 

Çocukluk döneminde kabızlık sorunu olmaması için, bebeklere 6'ıncı aydan itibaren lifli gıdalar verilmesi önerilir. Çünkü beslenme şekli kabızlığın oluşmamasında çok önemli bir yer tutar ve hatalı beslenme şekli ileride kabızlığa neden olur. Bol su ve lifli besinler kabızlığın önlenmesinde en önemli yoldur. Çocuğa devamlı karbonhidratlı gıdalar ile beslemek, lifsiz gıdalar ile beslemek ve yetersiz su vermek çocuklarda kabızlık sorunu oluşturabilir. Bunun yanı sıra çocuğa çok fazla inek sütü vermekte kabızlık yapar.

Altta yatan ciddi bir hastalık olmadan yaşanan kabızlık sorunu fonksiyonel kabızlık olarak adlandırılır. Fonksiyonel kabızlık çocuklarda genellikle 2-3 yaşları arasında görülür. Çünkü çocuğun sfinkter (kaka tutma) kontrolü bu yaşlarda gelişir. Bu yaşlarda çocuklarda tuvalet eğitimi de başlar ve bu nedenle de çocuklar daha sık kabızlık yaşar. Bu tip kabızlık psikolojik olabilir. Psikolojik kabızlık çocuk kakasını tutmaya yeni öğrendiği için, oyun oynamayı bırakmak istemediği ve tuvalete gitmediği için, kakasını yaparken acı duyacağını zannettiği için gibi nedenler psikolojik kabızlığa yol açabilir. Çocuklar karbonhidratlı gıdaları daha fazla severler ve yerler. Bu tür beslenme de çocuklarda kabızlık nedenidir. Bu yüzden aileler bu konuda dikkatli olmalıdır. Ayrıca ailenin beslenme alışkanlıkları çocukların kabız olmalarında etkilidir.

Çocuklarda ve bebeklerde kabızlığa neden olan hastalıklar

Çocuklarda görülen kabızlıkların % 90'ı fonksiyonel (nedeni bulunamayan) kabızlıktır. Diğer nedenler ise anal stenoz, anüsün önde yerleşmesi pelvik kitle ve imperfore anüs gibi sindirim sistemi bozuklukları, hipertiroid, hiperkalsemi, hipokalsemi, kistik fibrozis, şeker hastalığı, renal tübüler asidoz, çöyak hastalığı ve multipl endokrin neoplazi gibi metabolik ve gastrointestinal hastalıklar, spinal kord anomalileri, spinal kord travması, nörofibromatozis, ensefalopati, tethered kord, serebral palsi gibi nörolojik bozukluklar, hirschsprung hastalığı, intestinal nöronal displazi, intestinal pösodoobstrüksiyon, visseral miyopatiler, visseral nöropatiler gibi bağırsak sinir kas bozuklukları, prune belly sendromu, gastroşizis, down sendromu gibi kas anomalileri, skleroderma, sistemik lupus eritematozis, ehlers danlos sendromu gibi bağ dokusu hastalıkları, opiyatlar, fenobarbital, sükralfat, antiasitler, antihipertansifler, antidepresanlar, sempatomimetikler gurubu ilaçlar, ağır metal zehirlenmesi, D vitamini zehirlenmesi, botulizm ve inek sütü protein intoleransı gibi diğer nedenlerde çocuklarda ve bebeklerde kabızlığa sebep olan faktörlerdir.

Çocuğun veya bebeğin kabız olduğu nasıl anlaşılır? 

Düzenli olarak kakasını yapmayan veya kaka yaparken zorlanan çocuğun kabız olduğu düşünülmelidir. Çocuk kakasını yapamadığı için huzursuz ve hırçın davranışlar sergiler. Bazen bu yüzden çocuk evden çıkmak istemeyebilir. Sık sık karın ağrısı şikayeti olur. Eğer çocuk karın ağrısını ifade edemeyecek kadar küçük ise hırçın ve huzursuz olur. Kabızlık uzun sürer ve mide bulantısı şikayetleri olur ise çocuk iştahsız olur ve yemek, yemek istemez. Kabızlık çektiği için tuvaletini yapmak istemez ve bu durumda kaçırmalar olabilir. Çocuk kaka kaçırmaya başlar ise kabızlık ciddi bir hal almış demektir.

Seyrek ve katı dışkılama olarak tanımlanan kabızlık çocukluk döneminde sık rastlanan ve uğraştıran ama çözümü olan bir rahatsızlıktır. Yeni doğan bir bebeğin ortalama günde 4 kez kaka yapması normal kabul edilir. Bebeklik çağında ise ortalama 5-8 kez kaka yapması normal kabul edilir. Eğer bebek bu normal kabul edilen dışkılama sayısından daha az sayıda kaka yapıyor ise bir süre sonra kabızlık başlayabilir.

Çocuklarda kabızlık psikolojik olur mu?

İki yaş civarında başlayan kabızlıklar genellikle beslenmenin doğru olmaması yani bol lifli beslenmeme ve bol su içilmemesinden dolayı olur. Zamanından önce ya da yanlış şekilde başlatılan tuvalet alışkanlıkları da iki yaş civarı kabızlıklara neden olur. Aynı zamanda hiç bir sebep olmadan çocuk sadece kakasını tutabilmeyi öğrenmeye başladığı için tutar ve kabız olur. Yaşadığı kabızlık nedeni ile zaman içerisinde karnı ağrıyacağı için, canı acıyacağı için, dışarıya gitmek istemediği için, kakasını kaçıracağından korktuğu için çocuğun psikolojisi etkilenir ve psikolojik kabızlık gelişebilir.

Kabızlık sorunu olmayan bir çocukta bile ileri yaşlarda psikolojik kabızlık oluşabilir. Örneğin, ana okulu sınıflarında, aynı sınıfta herhangi bir çocuk kakasını veya çişini kaçırdığında diğer çocuklarda psikolojik bir baskıya neden olur. Çünkü çocuk böyle bir durum yaşadığında öğretmen kızar ya da diğer çocuklar dalga geçer ve bu durumda bazı çocuklar kendini kasmaya başlar. Bu tür bir psikoloji bazı çocuklarda zaman içerisinde kabızlığa neden olur. Bu duruma ana okulu çocuklarında çok sık rastlanır. Daha büyük çocuklarda okul stresi, sınav stresi, başarısızlık stresi ve sınıfta öğretmenin tuvalete gitmeye izin vermemesi gibi yaşam koşulları psikolojik kabızlık nedenidir. Bunların dışında ailevi sorunlarda çocuklarda psikolojik kabızlığa neden olur.

Çocuklarda veya bebeklerde kabızlık nasıl tedavi edilir?

Çocuklarda genellikle fonksiyonel kabızlık denilen altta yatan ciddi bir nedenin olmadığı (tuvalet alışkanlığı, beslenme tipi) gibi kabızlıklar görülür. Altta yatan ciddi bir neden olur ise bunun tedavisi nedene yönelik yapılır. Fonksiyonel kabızlıklar hem aile ve çocuklar hemde doktor için uğraşması zor olan kabızlıklar şeklinde de görülebilmektedir. Fakat fonksiyonel kabızlıklar tedavi edilmez ise giderek artış gösterir. Kabızlık nedeni ile çocuğun makat bölgesinde çatlaklar ve yaralar oluşmaya başlar.

Bu nedenle çocuk kakasını iyice tutmaya çalıştığı için kaçırmalar olur ve bu kaçırmalar öncelikle lekelenme şeklinde olur iken, kabızlık ilerledikçe kaka şeklinde görülür. Kabızlık tedavisi uzun dönem süren bir tedavidir. Kabızlık tedavisi yapılırken çocuğun tuvalet eğitimi, doğru beslenme alışkanlığını, doğru zamanlarda tuvalete çıkma alışkanlığını kazandırmak ta gerekir. Bütün bunlara dikkat edilmez ise tedavi edilen kabızlık tekrarlar.

Kabız olan çocuğun veya bebeğin beslenmesi nasıl olmalı?

Daha önce kabızlık yaşamayan çocuk kabız olmaya başlamış ise ilk olarak beslenmesi gözden geçirilmelidir. Çocuğun beslenmesi makarna, pilav, hazır gıdalar ve çok miktarda inek sütü şeklinde ise bunların değiştirilmesi gerekir. Bol lifli beslenme bütün yaş gruplarında da önemli olduğu gibi çocuklarda da önemlidir. Her yaş grubunda mide ve bağırsak siteminin sağlığı ve ileride kolon kanserinden korunmak için bol lifli beslenme önerilmektedir. Bu alışkanlık çocuklukta başlar ise ileri yaşlarda da devam eder.

Bol lif içeren beslenme şekli derken kasıt, lifli ve sorbitol içeren meyveler (elma, erik, kayısı, üzüm, turunçgiller, kiraz, armut, hurma) gibi meyveler, bol lifli sebzeler (kabak, yeşil fasülye, havuç, brokoli, bezelye, bamya, kereviz, yer elması, pırasa) gibi sebzeler, baklagiller (nohut, kuru fasulye, börülce, mercimek, bakla) gibi ve bol su kabız olmamak için tüketilmesi gereken gıdalardır. Ekmek tam tahıllı ekmekler ile değiştirilmelidir. Makarna, pilav ve hazır besinler gereğinden fazla veriliyor ise azaltılmalıdır. Küçük çocuklarda sıfır karbonhidratlı beslenme olsun denilemez.

Çünkü yetişmekte olan çocuklarda karbonhidrata da ihtiyaç vardır. Mümkün olduğunca kepekli ekmek, kepekli pirinç, kepekli makarna ve bulgur pilavı tercih edilmelidir. Patlamış mısır kabızlık sorununda faydalıdır ve günde bir su bardağı kadar patlamış mısır vermenin bir sakıncası olmaz. Kabızlık çeken çocuklara inek sütü 500 ml'den fazla verilmemelidir. Sebze yemeklerinin zeytin yağı ile pişirilmesi kabızlık probleminde oldukça fayda sağlar. Çocuklarda kabızlık için aktarlarda satılan bitki çayları kullanılmamalıdır. Bol su, ıhlamur çayı, papatya çayı, nane çayı gibi çayların birinden bir yada yarım fincan içirmek faydalı olabilir. Fakat özellikle kabızlık çözücü bitki karışımları veya sinameki bitkisi çocuklarda ve hamilelerde önerilmez.
back to top