Çocuklar Neden Altını Islatır (Enuresis)

Çocuklar Neden Altını Islatır (Enuresis)

Çocuklarda altını ıslatma nedenleri ve tedavisi

Çocuklar genellikle 3-4 yaşlarına kadar altlarını ıslatır. Gündüzleri çocukları takip etmek daha kolay olduğu için (2-3 yaş civarlarına kadar) geceleri alt ıslatmayı bırakmaları daha geç olur. Çocuk 4-5 yaşından sonra altını ıslatmaya devam eder ise alt ıslatma (enuresis) sorununun olduğu söz konusu olabilir.

Çocuklarda altını ıslatmanın nedenleri arasında, genetik yatkınlık, sinir kas kontrolünün gecikmesi, idrar yollarında enfeksiyon, idrar kesesinde tonus azlığı, çok derin uykuya dalmasına neden olan aşırı yorgunluk, ayaklarını ve bel bölgesini aşırı üşütme, şeker hastalığına bağlı çok su içme, kum dökme, bağırsak parazitleri, kansızlık, kalsiyum, magnezyum, çinko eksikliği, A-BD-E vitamini eksiklikleri, geniz eti, iri bademcikler gibi nedenlerden dolayı çocuklarda altını ıslatma ya da idrar kaçırma problemleri meydana gelebilir.

Gece uykuda altını ıslatma problemi erkek çocuklarda kız çocuklarına göre daha fazla görülür. Gündüz idrar kaçırma ise kız çocuklarında erkek çocuklarına göre daha fazladır. Hem anne hemde babanın çocukluğunda altını ıslatma sorunu olmuş ise bu anne babanın çocuklarında altını ıslatma %70-80 daha fazla görülür. Sadece anne ya da baba bu problemi yaşamış ise bu oran % 40-45'tir. Yani, çocuklarda alt ıslatma sorununda genetik faktörlerde yer almaktadır.

Çocuklarda altını ıslatma (idrar kaçırma) psikolojik mi?

Çocuklarda idrar kaçırmanın psikolojik nedenlerden kaynaklanabileceği bazı görüşlere göre bildirilmiştir. Fakat uykuda idrar kaçıran çocuklarda psikolojik sorunlar durumun nedeni değil sonucu olarak kabul edilmektedir. Psikolojik nedenler arasında genellikle yeni kardeş, okul değiştirme, okula başlama, sevdiği birini kaybetme, aşırı baskılı tuvalet eğitimi, gün içerisinde korku yaşaması, anne babanın ayrılması, evde huzursuzluk, ailenin aşırı ilgisi veya ilgisizliği gibi benzeri nedenlerin aslında neden değil sadece bu durumu tetikleyen bir faktör olduğu son yıllarda yapılan araştırmalarda ortaya çıkmıştır.

Çocukların bazılarında 8-10 yaşlarına kadar altını ıslatma problemi görülür ve bu çocuklar akılları erdikçe utanç, idrar kaçırma korkusu nedeni ile evden çıkmak istememe, ailesi ile herhangi bir yere gitmek istememe, arkadaşlarından uzaklaşma ve cinsel yaşamdan korkma gibi psikolojik sorunlar yaşayabilirler. Bu nedenle altını ıslatma yaşı çok ilerlemeden bu çocukların doktora götürülmeleri ihmal edilmemelidir.

Çocuklarda altını ıslatma tanısı

Çocuklarda alt ıslatma daha ciddi işeme bozukluklarından ayırt edilmesi için çocuk ürolojisi ya da çocuk cerrahisi tarafından değerlendirilmelidir. Fizik muayenede ayrıntılı öykü alınır ve işeme, dışkılama çizelgesinin tutulması istenir. Tanıda tam idrar tahlili genellikle yeterli olabilir. Bu tanı aşamaları geçildikten sonra alt ıslatmanın altta yatan bir nedeni yok ise tedavi planı yapılır. Çocuğun altını ıslatma sebebi ciddi ise daha ileri tetkikler istenebilir.

Çocuklarda altını ıslatma (idrar kaçırma) nasıl tedavi edilir? 

Gece uykuda altını ıslatan çocukların yaklaşık % 15'i kendiliğinden düzelebilir. Fakat tedavi geciktikçe, çocuklarda psikolojik sorunlar yaratabilir. Özellikle gündüz uyanık iken altını ıslatan çocuklarda durum daha ciddi problem haline gelir. Bu sorun kendiliğinden geçmez ve doğru tedavi edilmesi gereklidir. Bu durum tedavi edilmez ise böbreklerde ciddi problemlere yol açabilir. Alt ıslatma tedavisi genellikle sebebe yönelik yapılır. Eğer altını ıslatma sebebi idrar yollarındaki bir enfeksiyon ise antibiyotik tedavisi gerekebilir. Çocukta psikolojik nedenlere bağlı altını ıslatma sorunu var ise buna yönelik tedavi verilebilir.

Çocuklarda alt ıslatma ya da idrar kaçırma tedavisi 6 yaşından itibaren, çocuğu ödüllendirme, alarm cihazı gibi davranış terapileri ve idrar yapımını azaltan veya mesaneyi genişleten ilaçlar ile % 80-90 oranında tedavi edilebilmektedir. Gece idrar üretimi normal olup mesanesi gelişmeyen çocuklarda alarm tedavisi, gece idrar üretimi fazla olduğu için uykusunda işeyen çocuklarda ilaç tedavisi daha etkilidir. Gündüz idrar kaçıran çocuklarda tedavinin amacı, bu kaçırmayı ve böbreklerin zarar görmesini önlemektir. Gece altını ıslatma sorunu çocukların % 1-2'sinde 20'li yaşlara kadar sürebilir. Uykuda ya da uyanıkken altını ıslatan çocuklar uzman çocuk cerrahisi ya da çocuk ürolojisi uzmanları tarafından değerlendirilmelidir.

Altını ıslatan (idrar kaçıran) çocuklara ceza vermek doğru mu? 

Çocuklarda alt ıslatma problemi çocuk tembellik yapıyor diyerek ceza vermek ya da dövmek gibi yollar hiç doğru değildir. Altını ıslatan çocuğa ceza vermek Amerika, Fransa, İngiltere gibi gelişmiş ülkelerde de yaygındır. Bu ülkelerde gece altını ıslatan çocukların % 20-25'inde, Türkiye'de ise bu oran daha fazladır ve ceza verilerek bu durum düzeltilmeye çalışılmaktadır. Aslında tamamen bir hastalık olarak değerlendirilmesi gereken bu durum nedeni ile çocuklar suçlanmamalı ve ayıplanmamalıdır. Altını ıslatan çocukları suçlamak yerine bir an önce bir uzmana baş vurulması çok önemli bir durumdur.
back to top