Çocuklarda Kronik Böbrek Yetmezliği Nedenleri Ve Tedavisi
Çocuklarda ve bebeklerde kronik böbrek hastalığı
Çocuklukta kronik böbrek yetmezliği (KBY) yetişkinler kadar sık rastlanmasa da görülme sıklığı dünya genelinde gittikçe artış gösteren ve hastalığın hem kendisi hemde neden olduğu diğer sorunlar nedeni ile çocukların geleceklerini etkileyen, tedavisi uzun, zor ve maliyeti yüksek bir sağlık sorunudur.Yeni doğan döneminde kronik böbrek yetmezliği genellikle konjenital (doğumsal) nedenlerden kaynaklanır. Geri dönüşümü olmayan böbrek hasarı çoğunlukla doğumdan önce oluşmuştur. Bebeklerde edinsel kronik böbrek yetmezliği çok nadir görülür. Bebeğin anne karnında ki 5-6 aylık döneminde gerçekleşen hasar çok şiddetli olur ise anne karnındaki bebeğin böbrekleri tekrar normal fonksiyonunu kazanamayabilir. Yaşamın ilk iki yılında yani çocuğun 2 yaşına kadar olan dönemde kronik böbrek yetmezliği görülme sıklığı yılda milyonda 0.31 vakadır.
Çocuklarda ve bebeklerde kronik böbrek yetmezliği nedenleri
Bebeklerde ve süt çocukluğu döneminde kronik böbrek yetmezliğinin en sık nedeni böbrek hipoplazi / displazisidir. Böbrek hipodisplazisi genellikle posterior üretral valv (PUV) ve bilateral vezikoüretral reflü (VUR), otozomal resesif polikistik böbrek hastalığı gibi doğumsal ve edinsel üropatilere ikincil olarak gelişir. Renal arteriyel venöz obstrüksiyon, renal kortikal nekroza neden olarak yeni doğan döneminde böbrek yetersizliği ile seyredebilir. İndometasin gibi non-steroidal anti-enflamatuar gibi ilaçlarda yeni doğan dönemi böbrek yetersizliğine yol açabilir.Ayrıca hamilelik döneminde kullanılan selektif-COX-2 inhibitörü olan nimesülid kullanımının da fetüste geri dönüşümsüz böbrek hasarı yaptığı ve yeni doğan döneminden itibaren kronik böbrek yetmezliği ile seyrettiği gösterilmiştir. Bilateral Wlms tümörü süt çocuklarında görülebilen diğer bir nadir kronik böbrek yetmezliği nedenidir. Kronik böbrek yetmezliği genellikle 5 yaş altı çocuklarda doğumsal hpoplazi, displazi ve ostrüksiyon gibi nedenlerden, 5 yaş üzeri çocuklarda ise edinsel glomeruler hastalıklardan kaynaklanır.
Çocuklarda kronik böbrek yetmezliği belirtileri
Çocuklarda hızla ilerleyen böbrek yetmezliği belirtilerinde, idrar miktarında azalma, solukluk, iştahsızlık, kilo alamama, kusma, yüzde ve bacaklarda şişme ne nefes darlığı ortaya çıkar. Uzun süren ve sinsi ilerleyen böbrek yetmezliği belirtilerinde ise ilk dönemlerde bol idrar yapma, çocuğun geceleri birkaç kez idrar yapması, büyüme geriliği, kemik gelişiminin bozulması, anormal diş gelişimi, kemiklerde eğrilme, halsizlik, iştahsızlık ve solukluk gibi belirtiler ile seyreder.Çocuklarda kronik böbrek yetmezliği klinik bulguları
Yeni doğan döneminde genellikle kan değerinde kreatinin yüksekliğinin yanı sıra bebekte kilo alamama, kanda potasyum miktarının aşırı artmış olması, kanda ürik asit yükselmesi, kan kalsiyum seviyesinin normalin altında olması ve bikarbonat düşüklüğü ile birlikte metabolik asidoz gibi böbrek yetersizliğinin tipik biyokimyasal değişiklikleri görülür.Belirtiler hastalığa özgü olmadığı için, haftalar ya da aylar süresince kronik böbrek yetmezliği gözden kaçabilir. Çocuğun büyümesi ve gelişmesi bu dönemlerde ciddi derecede etkilenir. Bu nedenle yeterli kilo alamayan yeni doğan ve süt çocuklarında böbrek fonksiyon testleri mutlaka yapılmalıdır. Böbrek displazisi olan yeni doğanların genelinde idrar sodyum atılımı fazla olduğu için yeterli takviye yapılmaz ise elektrolit dengesizliği gelişebilir. Hipertansiyon, natriürezisi olan yeni doğanlarda daha az sıklıkta görülür.
Çocuklarda kronik böbrek yetmezliği tedavisi
Pediatrik nefrologlar son dönem böbrek yetmezliğindeki yeni doğan ve süt çocuklarının tedavisi için yıllarca bir kararsızlık içinde kalmışlardır. Bu bebek ve çocukların tedavisinin yapılıp yapılmaması konusunda yıllarca tartışılmış ve helen tartışılmaktadır. Son dönem böbrek yetmezliği olan bebek ve süt çocuklarının tedavisinde esas amaç destek tedavisini özellikle beslenme ve elektrolit bozukluklarının yeterli seviyede düzenlenmesi ve diyaliz ve nakil sürecini geciktirmektir.Son dönem böbrek yetmezliği olan süt çocuklarında maksimum destek tedavisi ile yeterli büyüme ve gelişmenin sağlaması erken dönem böbrek nakli fırsatı sağladığı için de önemlidir. Bu çocuklarda yeterli ve yoğun beslenme ile gelişme geriliği önlenebilir. Bu çocuklarda beslenme tedavisinin yanı sıra eksik olan elektrolitlerin dengesinin sağlanması, büyüme hormonu tedavisi ve gereken durumlarda diyaliz tedavisi gibi tedavi yöntemleri de uygulanır. Çocuklardaki kronik böbrek yetmezliği tedavisinde çocuk doktoru, nefrolog ve ailenin birlikte hareket etmesi ve bu çocukların takibinin ve tedavisinin düzenli sağlanması oldukça önemlidir.
